Αυτοστιγματισμός

   Η διαφορετικότητα του ατόμου, ορατή και μη, πάντοτε γεννούσε αρνητισμό, αντιδράσεις και σχόλια της κοντινής του ή της ευρύτερης κοινωνίας. Συχνά, όλες αυτές οι αρνητικές στάσεις και αντιλήψεις ετικετοποιούσαν το άτομο και σταδιακά δημιουργείτο η τάση αποβολής του από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Αποτέλεσμα όλης αυτής της συμπεριφοράς συνήθως είναι η εσωτερίκευση και η υιοθέτηση αυτών των απόψεων από το άτομο με αποτέλεσμα την απόσυρσή του και την αυτοτιμωρία του. Ο στιγματισμός του από την κοινωνία περνάει στον ίδιο του τον εαυτό. Αυτοστιγματίζεται…
   Αυτοστιγματισμός είναι ο τρόπος που το άτομο αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται καταστάσεις και εμπειρίες που προκύπτουν από την ίδια του τη δυσκολία - διαφορετικότητα αλλά και από τις αρνητικές κοινωνικές αντιδράσεις τις οποίες αντιμετωπίζει.
   Το άτομο καλείται να αντιμετωπίσει τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που είχε πριν την εμφάνιση της δυσκολίας – διαφορετικότητας του ή κατά τη συνειδητοποίησή της. Τα συμπτώματα, οι θεραπείες, η συνύπαρξη με ανθρώπους παρόμοιων δυσκολιών, οι γνώμες των θεραπευτών του, η στάση της κοινωνίας, τον έχουν τρομάξει και έχουν τροποποιήσει τη συμπεριφορά του, η οποία επηρεάζει και την ίδια την έκβαση της ζωής του ή τις θεραπείες του.
   Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία, ο αυτοστιγματισμός μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες όπως για παράδειγμα την σημαντικότατη απώλεια του αυτοσεβασμού.
   Άτομα με δυσκολίες - διαφορετικότητα, που ζουν σε μια κοινωνία που επικυρώνει το στιγματισμό, συνήθως θα εσωτερικεύσουν αυτές τις ιδέες και θα θεωρήσουν ότι είναι λιγότερο σημαντικοί, διαφορετικοί ή παράξενοι, καταρρακώνοντας έτσι τον αυτόσεβασμό τους. Έχει διαπιστωθεί πως ο στιγματισμός παίζει σημαντικό ρόλο σε προκλητικές, εριστικές ή επιθετικές εκδηλώσεις της συμπεριφοράς τους.
   Σύμφωνα με μια σημαντική Αμερικανική έρευνα και όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο στιγματισμός στοιχίζει πολύ στο άτομο καθώς μειώνει τον αυτοσεβασμό τους. Εν αντιθέσει, έχει βρεθεί πως κοινωνικά στιγματισμένες ομάδες όπως είναι οι μαύροι, οι ομοφυλόφιλοι και άλλοι, λειτουργούν αντιστρόφως ανάλογα. Ενισχύεται δηλαδή ο αυτοσεβασμός τους βιώνοντας τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση από την κοινωνία.
   Το άτομο «ασυλοποιείται» ουσιαστικά, μένοντας στο σπίτι του συνήθως ή πλαίσια φροντίδας, αρνείται να συμμετέχει σε προγράμματα αποκατάστασης ή απομακρύνεται από αυτά, ταυτίζεται με το ρόλο του ασθενή και το μόνο που πετυχαίνει είναι να δυσκολεύει τις προσπάθειες των θεραπευτών. Ο βασικός λόγος αυτής του της στάσης είναι ο αυτοστιγματισμός. Το ότι το άτομο και η οικογένειά του κρατούν μυστική τη δυσκολία – διαφορετικότητα από τον κοινωνικό περίγυρο δημιουργεί αντιδράσεις στο ίδιο το άτομο αλλά έχει αντίκτυπο και στο άμεσο περιβάλλον του.
   Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα άτομα αυτά αντιλαμβάνονται τις στάσεις και τις απόψεις τους απέναντι στην δυσκολία – διαφορετικότητά τους αποτελεί σημαντικό σημείο για την ανάπτυξη συγκεκριμένων θεραπευτικών παρεμβάσεων στην κλινική προσέγγιση. Για το άτομο, η αποδοχή της δυσκολίας – διαφορετικότητας του θα ήταν ένα σπουδαίο πρώτο θεραπευτικό βήμα σε περίπτωση θεραπευτικής αντιμετώπισης. Έτσι, με ένα σωστό τρόπο προσέγγισης της καταστάσεως που βιώνει το άτομο από ειδικούς, θα μπορούσε να μην κλονιστεί η αυτοπεποίθησή του και εμμέσως η ποιότητα ζωής του.
Δεπάστας Χαράλαμπος

Κοινωνικός Λειτουργός

Επικοινωνία: anisihesmeres@gmail.com
Blog: 
http://depastascharalampos.blogspot.gr/
Like us on Facebook:
Ανήσυχες Μέρες (Page)
Follow us on Twitter: Depastas Charalampos
@Ch_Depastas

Σχόλια